default_mobilelogo


Δρ Κωσταντίνος Ν. Χατζηγεωργίου

Μαιευτήρας- Χειρούργος Γυναικολόγος

Χρυσοστόμου Σμύρνης 8, 4ος όροφος

2310- 227981

Τ.Κ. 54622, Θεσσαλονίκη

www.gyn.gr/chatzigeorgiou

chatzkon@hotmail.com

 

 


Από πολλές μελέτες, πειραματικού και επιδημιολογικού χαρακτήρα, έχει αποδειχθεί η αιτιολογική συσχέτιση μεταξύ HPV (Human Papilloma Virus - ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων) - λοίμωξης και καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Βέβαια, πρέπει να ξεκαθαρίσουμε από την αρχή, πως ο HPV ανευρίσκεται τόσο σε φυσιολογικά επιθήλια τραχήλου όσο και σε προκαρκινωματώδεις αλλοιώσεις και καρκίνους. Περίπου 20% των ενηλίκων γυναικών, μολύνονται σε κάποια φάση της ζωής τους από τον ιό HPV-16. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι μολύνσεις αυτές είναι καλοήθεις. Ένα ποσοστό από αυτές όμως, εξελίσσεται σε καρκίνο της γεννητικής και περιπρωκτικής περιοχής.

Η υπόνοια ύπαρξης του ιού θα τεθεί από μορφολογικές αλλοιώσεις στο συμβατικό test Παπανικολάου, ενώ η απόδειξη της προσβολής θα γίνει με in situ υβριδισμό. Είναι γνωστό πως συγκεκριμένοι υπότυποι HPV ενοχοποιούνται για αυξημένη συσχέτιση με προκαρκινωματώδεις και καρκινικές αλλοιώσεις. Οι υπότυποι αυτοί είναι κυρίως οι 16 και 18, αλλά και οι 31, 33, 35 και 39. Η γνώση αυτή οδήγησε στη σκέψη δημιουργίας εμβολίων τόσο για την πρόληψη της μόλυνσης (όπως κάνουν τα περισσότερα γνωστά εμβόλια) όσο και για την πρόληψη εκδήλωσης νόσου σε περιπτώσεις ήδη εγκατεστημένης λοίμωξης.

Ένα μεγάλο βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση έγινε πριν από μόλις έξι περίπου μήνες, όταν το Νοέμβριο του 2002 δημοσιεύθηκαν από τη Laura Koutsky και τους συνεργάτες της στο New England Journal of Medicine, τα αποτελέσματα μιας μεγάλης διπλής-τυφλής μελέτης. Μετά από τυχαιοποίηση 2392 νέων γυναικών ηλικίας 16-23 ετών, χορηγήθηκαν στις μισές 3 δόσεις placebo (εικονικού φαρμάκου) και στις άλλες μισές 3 δόσεις εμβόλιο HPV-16 ιόμορφων σωματιδίων (virus-like-particles). Η δόση ήταν 40 μg και η πρώτη δόση δόθηκε την ημέρα 0, η δεύτερη μετά 2 μήνες και η τρίτη μετά 6 μήνες από την 1η δόση. Τα αποτελέσματα ήταν συγκλονιστικά. Οι γυναίκες παρακολουθήθηκαν για 17.4 μήνες (διάμεση τιμή) μετά το τέλος των εμβολιασμών. Η επίπτωση εμμένουσας λοίμωξης με HPV-16 ήταν 3.8 ανά 100 γυναικεία χρόνια (woman-years) στην ομάδα του placebo και 0 ανά 100 γυναικεία χρόνια στην ομάδα που έλαβε το εμβόλιο. Η διαφορά ήταν στατιστικώς πολύ σημαντική (p<0.001). Στο σύνολο των γυναικών εμφανίστηκαν 9 περιπτώσεις τραχηλικής ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας στις οποίες ανιχνεύθηκε ο HPV-16. Και οι 9 περιπτώσεις εμφανίστηκαν στην ομάδα που έλαβε placebo.

Τα συμπεράσματα των ερευνητών είναι ότι το εμβόλιο εναντίον του ιού HPV-16, θα μπορούσε να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των νέων περιστατικών καρκίνου τραχήλου της μήτρας. Πρέπει όμως να υπογραμμίσουμε πως το συγκεκριμένο εμβόλιο προστατεύει μόνο από τη μόλυνση από τον ιό HPV-16 και όχι από άλλους υπότυπους. Ο C.P. Crum του Brigham and Women’s Hospital in Boston, Massachusetts, σημειώνει πως το HPV-16 εμβόλιο δεν προστατεύει μόνο από την εξέλιξη της νόσου, αλλά προφυλάσσει από το αίτιο που εγκαθίσταται στο γεννητικό σύστημα και μπορεί να προσβάλλει άλλους ερωτικούς συντρόφους. Πολλές εταιρείες εργάζονται προς την κατεύθυνση παρασκευής τέτοιων εμβολίων. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη κάποιες πολυκεντρικές μελέτες φάσης 3, με το τετραπλό πολυδύναμο εμβόλιο της εταιρείας Merck (HPV-16, 18, 31 και 45) και τα αποτελέσματα αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον. Άλλες μελέτες που βρίσκονται σε εξέλιξη, στοχεύουν να επιτύχουν μια ειδική απάντηση για την πρωτεΐνη Ε7 των Τ-λεμφοκυττάρων, ώστε να εξαφανιστούν τα μολυσμένα κύτταρα σε γυναίκες με ή χωρίς κλινική νόσο. Υπάρχουν βέβαια πολλά ανοικτά ερωτηματικά όπως η ύπαρξη πολλών υπότυπων των HPV-ιών, η διάρκεια της προστατευτικής δράσης του εμβολίου, το σχήμα του εμβολιασμού και το κόστος του εμβολίου όταν αυτό κυκλοφορήσει έξω από κλινικές μελέτες.

Τέλος, σημειώνεται πως ενώ υπάρχει αισιοδοξία για την αντιμετώπιση ακόμη και πιο προχωρημένων σταδίων προκαρκινικών αλλοιώσεων (CIN II - III), η αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας με ανοσοθεραπεία θα επιτευχθεί μάλλον σε συνδυασμό άλλων θεραπευτικών τακτικών.


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Koutsky LA, Ault KA et al. A controlled trial of a human papillomavirus type 16 vaccine. NEJM 2002; 347 (21): 1645-1651 The New England Journal of Medicine

2. Gissmann L. HPV-Vaccine: happy end of an enormous effort. Διάλεξη στα πλαίσια της 6ης επιστημονικής συνάντησης με θέμα: «Πρόληψη του γυναικολογικού καρκίνου», Θεσσαλονίκη, Μάρτιος 2003

3. Komaroff AL. Vaccine against HPV-16 and, possibly, cervical cancer. www.medscape.com/viewarticle/447718

4. Baltzer J, Meerpohl HG, Bahnsen J (eds). Zervixkarzinom. In: Praxis der gynäkologischen Onkologie (Bd III) 1999, Thieme-Verlag, 158-161