default_mobilelogo

Πηγή Πληροφορίας:

Νικη Π. Φιλιπποπούλου Μαία

Α' Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική του Α.Π.Θ., Νοσοσκομείο Παπαγεωργίου

Μετά τη γέννηση του παιδιού τους, πολλές μητέρες καλούνται να επιστρέψουν στην εργασία τους. Αυτό στις μέρες μας αποτελεί και το βασικό λόγο, για τον οποίο οι μητέρες σταματούν να θηλάζουν τα μωρά τους. Οι δυσκολίες, κυρίως οι τεχνικές, τους φαίνονται ανυπέρβλητες και τελικά κυρίως από έλλειψη πληροφόρησης αποφασίζουν να διακόψουν το μητρικό θηλασμό και να συνεχίσουν με τυποποιημένο γάλα τη σίτιση του παιδιού τους. Επιπλέον στην Ελλάδα υπάρχει νομοθεσία για την προστασία του θηλασμού στις εργαζόμενες μητέρες. Προβλέπονται, λοιπόν, διαλείμματα για θηλασμό ή άντληση του γάλακτος από το στήθος, διάρκειας 60 λεπτών την ημέρα για 12 μήνες.

Η εργασία, όμως, δεν αποτελεί και δεν θα πρέπει να αποτελεί εμπόδιο στη συνέχιση του θηλασμού, καθώς κανένα άλλο γάλα φυσικό ή τυποποιημένο, δεν είναι τόσο καλό όσο το μητρικό. Οι γυναίκες παράγουν αρκετό γάλα για να ικανοποιήσουν πλήρως τις ανάγκες του μωρού τους, όσο αυτές απουσιάζουν λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων. Αυτό προϋποθέτει τη γνώση μερικών τεχνικών διατήρησης της γαλακτοφορίας και συγκεκριμένων συνθηκών κάτω από τις οποίες αυτό πρέπει να φυλάσσεται και να δίνεται στο μωρό.

Το μητρικό γάλα μπορεί να συλλέγεται είτε από έκθλιψη του μαστού με το χέρι, είτε με τη βοήθεια ενός θήλαστρου από τη μεγάλη ποικιλία που κυκλοφορεί στο εμπόριο. Μερικές μητέρες αρχίζουν να βγάζουν και να αποθηκεύουν το γάλα τους, πριν ακόμη χρειαστεί να γυρίσουν στη δουλειά τους για να έχουν μια εφεδρική ποσότητα διαθέσιμη. Άλλες το βγάζουν μόνον όταν λείπουν για να έχουν αρκετό γάλα για τα γεύματα της επόμενης μέρας, ενώ για άλλες είναι πιο εύκολο να βγάζουν μερικά γραμμάρια αμέσως μετά το θηλασμό. Το κατάλληλο μέρος για την άντληση του γάλακτος εξαρτάται από τις εκάστοτε περιστάσεις, όπως κάποιο προσωπικό γραφείο ή μια απομονωμένη αποθήκη ή οι γυναικείες τουαλέτες. Το ντύσιμο θα πρέπει να είναι βολικό. Οι φορές που χρειάζεται να γίνει άντληση του γάλακτος είτε με το θήλαστρο, είτε με το χέρι, θα εξαρτηθούν από το συνολικό χρόνο που οι μητέρες θα βρίσκονται μακριά από τα παιδιά τους. Συνήθως αρκούν δύο φορές άντλησης του γάλακτος σε μία 8ωρη εργασία. Όσο περισσότερο αντλείται το γάλα από το στήθος, τόσο περισσότερο διεγείρεται η παραγωγή του.

Αν το μωρό είναι πολύ μικρό και θηλάζει πιο συχνά, τότε στην αρχή ίσως θα χρειαστεί να αντλείται τακτικότερα το γάλα, ώστε να μη γεμίσει υπερβολικά το στήθος και αρχίσει να στάζει. Αν το στήθος αρχίζει να στάζει σε ακατάλληλη στιγμή, πρέπει να ασκηθεί σταθερή πίεση κατευθείαν πάνω στη θηλή για ένα – δύο λεπτά. Προτιμότερο, όμως, είναι να ανακουφίζεται το γεμάτο στήθος βγάζοντας λίγο γάλα. Μετά από λίγο καιρό το στήθος θα προσαρμοστεί στο καινούργιο πρόγραμμα και θα προκύπτουν λιγότερα προβλήματα διαρροής του γάλακτος.
Παρακάτω παρατίθενται μερικές πρακτικές συμβουλές που θα βοηθήσουν τις εργαζόμενες θηλάζουσες μητέρες στο νέο δύσκολο ρόλο τους, καθώς και κάποιοι πολύ σημαντικοί κανόνες φύλαξης του μητρικού γάλακτος που θα πρέπει να ακολουθηθούν πιστά από τις μητέρες και τα άτομα τα οποία θα φυλάσσουν το μωρό όταν εκείνες θα απουσιάζουν.

Πρακτικές συμβουλές

· Θα πρέπει το στήθος και τα χέρια να διατηρούνται όσο πιο καθαρά γίνεται κατά τη διάρκεια της έκθλιψης του μαστού.

· Θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση αλοιφών στήθους πριν τη συλλογή του γάλακτος. Εάν για κάποιο λόγο χρησιμοποιήθηκαν πρόσφατα θα πρέπει να αφαιρούνται με καλό πλύσιμο του στήθους και των χεριών με νερό.

· Το γάλα θα πρέπει να συλλέγεται σε αποστειρωμένα δοχεία (πλαστικά ή γυάλινα) με αεροστεγές καπάκι για ασφαλές κλείσιμο. Εάν η συλλογή γίνεται με θήλαστρο το γάλα θα πρέπει αρχικά να συλλέγεται στα ειδικά δοχεία που συνοδεύουν μία συσκευή θήλαστρου και έπειτα να μεταφέρονται στα πλαστικά δοχεία, εάν βέβαια το γάλα δεν δοθεί αμέσως στο μωρό και προορίζεται για φύλαξη.

· Πριν τη χρήση τα δοχεία και ο εξοπλισμός του θήλαστρου θα πρέπει να πλένονται σε ζεστό σαπουνόνερο και να ξεπλένονται καλά. Μετά το πλύσιμο συνιστάται ο βρασμός. Η χρήση του πλυντηρίου πιάτων είναι αποδεκτή μετά από ένα καλό πλύσιμο.

· Όταν γίνεται χρήση των ειδικών πλαστικών συσκευασιών για την κατάψυξη του γάλακτος που κυκλοφορούν στα φαρμακεία, πάντα να τοποθετούνται δίπλα-δίπλα, ώστε να αποφεύγεται το ενδεχόμενο να σκιστούν. Πρέπει πρώτα να βγαίνει ο αέρας από το επάνω μέρος έπειτα να διπλώνονται προς τα κάτω αφήνοντας 2 εκατοστά πάνω από το γάλα και έτσι να δένονται. Καλό θα είναι να τοποθετούνται σε ένα δοχείο, που θα τα κρατήσει όρθια μέχρι να παγώσουν εντελώς. Τα πλαστικά αυτά σακουλάκια, που είναι ειδικά κατασκευασμένα για τη φύλαξη του μητρικού γάλακτος, συστήνεται να μην χρησιμοποιούνται για μεγάλης διάρκειας ψύξη (περισσότερο από 72 ώρες).

· Καλό είναι το γάλα να αποθηκεύεται σε μικρές ποσότητες για να αποφεύγεται το άσκοπο πέταγμά του. Αν το μωρό δείχνει να πεινάει ακόμα είναι προτιμότερο να δίδεται συμπληρωματικά η απαραίτητη ποσότητα γάλακτος παρά να πετιέται.

· Στην περίπτωση που μία μητέρα θέλει να κρατήσει το μωρό της ευχαριστημένο μέχρι να προλάβει να φτάσει σπίτι για να το θηλάσει, είναι χρήσιμο να υπάρχουν αποθηκευμένες μικρότερες ποσότητες γάλακτος (π.χ 30-50 ml) για τις περιπτώσεις αυτές.

· Ένας τρόπος να ξεχωρίζονται οι παλαιότερες από τις πιο φρέσκες συλλογές γάλακτος είναι να σημειώνονται πάνω στα δοχεία, σε μία αυτοσχέδια ετικέτα, ημερομηνία και ώρα συλλογής του γάλακτος (τα σακουλάκια φύλαξης γάλακτος που κυκλοφορούν στην αγορά έχουν προβλεπόμενο τέτοιο χώρο). Φροντίστε οι ετικέτες να είναι καθαρογραμμένες και να είναι αδιάβροχος ο μαρκαδόρος. Αν το γάλα πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για να σιτιστούν περισσότερα από ένα μωρά, χρήσιμο θα ήταν να αναγράφεται και το όνομα του μωρού.

· Εάν χρειαστεί να αναμειχθούν ποσότητες γάλακτος που έχουν αντληθεί από το στήθος κατά τη διάρκεια της ημέρας, ώστε να επιτευχθεί η επιθυμητή ποσότητα αποθήκευσης, πρέπει πρώτα να τοποθετηθεί η πιο πρόσφατη ποσότητα γάλακτος στο ψυγείο ή σε ένα ψυγειάκι χειρός με πάγο για μία ώρα και μετά να προστεθεί στην παλαιότερη ήδη κρύα ποσότητα

· Το γάλα που μόλις βγήκε από το μαστό δεν πρέπει να αναμειχθεί ποτέ με παγωμένο γάλα, γιατί έτσι το κατεψυγμένο γάλα θα ξεπαγώσει μερικώς.

· Το γάλα διαχωρίζεται κατά τη διάρκεια της κατάψυξης γιατί δεν είναι ομογενοποιημένο. Το λίπος θα συσσωρεύεται στην επιφάνεια και θα φαίνεται λευκότερο και παχύτερο. Γι’ αυτό πριν δοθεί στο μωρό καλό θα ήταν να ανακινείται, μαλακά.

· Το χρώμα του γάλακτος μπορεί να αλλάζει από μέρα σε μέρα. Αυτό εξαρτάται από τη μητρική διατροφή. Το κατεψυγμένο γάλα μπορεί, επίσης, να μυρίζει διαφορετικά από το φρέσκο που μόλις βγήκε από το μαστό της μητέρας.

· Ο καταψύκτης να μην γεμίζεται ποτέ μέχρι επάνω. Πάντα να υπάρχει λίγος χώρος επάνω γιατί το μητρικό γάλα διαστέλλεται καθώς παγώνει.

· Η διατροφή της μητέρας να είναι όσο γίνεται πιο υγιεινή και θρεπτική, πλούσια σε πρωτεΐνες, ασβέστιο και σίδηρο. Η κατανάλωση 1 ½ με 2 λίτρων νερού και άφθονων φρούτων, λαχανικών συνίσταται από τους ειδικούς. Η περίοδος αυτή για μία εργαζόμενη μητέρα που θηλάζει είναι πολύ κουραστική και χρειάζεται όσο περισσότερη ενέργεια γίνεται.

· Η ηρεμία και η καταπολέμηση του άγχους είναι πολύ σημαντικοί παράγοντες για την επιτυχία του θηλασμού με συνθήκες εργασίας. Η ώρα αυτή είναι μοναδική είτε βρίσκεται η μητέρα κοντά στο παιδί είτε μακριά και πρέπει να τη ζει με ηρεμία και χωρίς εντάσεις.

Κανόνες αποθήκευσης μητρικού γάλακτος

· Το μητρικό γάλα μπορεί να διατηρηθεί σε θερμοκρασία δωματίου (μέχρι και 25οC) για 6 με 8 ώρες. Θερμοκρασίες μεγαλύτερη των 25οC μπορεί να μην είναι ασφαλής. Τα δοχεία πρέπει να είναι σκεπασμένα και να διατηρούνται όσο πιο κρύα γίνεται. Εάν σκεπαστούν με μία κρύα πετσέτα, μπορεί να διατηρηθούν κρύα για περισσότερο καιρό.

· Το μητρικό γάλα μπορεί να διατηρηθεί σε ψυγειάκια χειρός με πάγο για 24 ώρες

· Μπορεί να ψυχθεί με ασφάλεια στους 4οC και να διατηρηθεί μέχρι και 5 ημέρες. Είναι καλύτερα τα δοχεία με το γάλα να τοποθετούνται στο πίσω μέρος του ψυγείου, όπου η ψύξη είναι καλύτερη.

· Ο τύπος του ψυγείου που θα χρησιμοποιήσετε για τη φύλαξη του μητρικού γάλακτος θα καθορίσει και τον επιτρεπόμενο ασφαλή χρόνο φύλαξης.

Ø Φύλαξη σε κατάψυξη, που βρίσκεται εντός του ψυγείου

(-15οC): 2 εβδομάδες

Ø Φύλαξη σε ψυγείο / κατάψυξη με ξεχωριστές πόρτες

(-18οC): 3 με 6 μήνες

Ø Φύλαξη σε καταψύκτη που δεν ανοίγει συχνά

(-20οC): 6 με 12 μήνες

· Το γάλα που φυλάσσεται για τις μεγαλύτερες περιόδους, από τις παραπάνω, είναι ασφαλές. Υπάρχουν, όμως, και μερικές αποδείξεις πως τα λιπίδια του μητρικού γάλακτος αποικοδομούνται και έτσι η άριστη ποιότητά του μειώνεται.

· Οι παραπάνω κανόνες ισχύουν για υγιή και τελειόμηνα νεογνά. Οι κανόνες για πρόωρα, άρρωστα και νεογνά που νοσηλεύονται είναι διαφορετικοί.

Κανόνες για απόψυξη / αναθέρμανση του μητρικού γάλακτος

· Το παλαιότερο γάλα χρησιμοποιείται πάντα πρώτα.

· Το μωρό μπορεί να πιει το μητρικά γάλα σε θερμοκρασία δωματίου ή ζεσταμένο.

· Η σωστή απόψυξη του γάλακτος γίνεται με την τοποθέτησή του από το προηγούμενο βράδυ της χρήσης στη συντήρηση ή με την αναθέρμανσή του τοποθετώντας το κάτω από τρεχούμενο χλιαρό νερό ή βουτώντας το μέσα σε δοχείο με χλιαρό νερό

· Προσοχή να μην ακουμπήσει το στόμιο του δοχείου φύλαξης που περιέχει το γάλα, το νερό που χρησιμοποιείται για την αναθέρμανση.

· Το μητρικό γάλα μπορεί να παραμείνει στο ψυγείο για 24 ώρες μετά την απόψυξη.

· Ποτέ να μην γίνεται χρήση του φούρνου μικροκυμάτων για την αναθέρμανση του γάλακτος. Δεν θερμαίνεται ομοιόμορφα, προκαλώντας έτσι εγκαύματα και επίσης με τον τρόπο αυτό καταστρέφονται και τα αντισώματά του.

· Το γάλα πριν δοθεί στο μωρό να ανακινείται καλά για να αναμιγνύεται έτσι το λίπος με το υπόλοιπο γάλα και να κατανέμεται ομοιόμορφα η θερμοκρασία.

· Εάν περισσέψει γάλα μετά τη σίτιση, θα πρέπει να πετιέται και όχι να ξαναχρησιμοποιείται.

· Όπως συμβαίνει και με όλα τα φαγητά, δεν πρέπει να αναψύχεται γάλα που έχει ήδη μία φορά αποψυχθεί.